ว่านมหาเมฆ พบสารต้าน ต้านผมร่วง

ว่านมหาเมฆ เป็นพืชสมุนไพรไทย ที่ทีมนักวิจัย ม.นเรศวรได้ค้นพบสารออกฤทธิ์สำคัญในการต้านผมร่วงจากกรรมพันธุ์ และต้านฮอร์โมนเพศอันเป็นสาเหตุของผมร่วง ซึ่งมีสารออกฤทธิ์ที่สำคัญในว่านมหาเมฆคือสารกลุ่มน้ำมันหอมระเหย Germacrone, curzerenone และ 1,8-cineole

#มลภาวะ #ดูแลผมหน้าฝน #ฝนตก

ลักษณะของว่านมหาเมฆ

  • ต้นว่านมหาเมฆ จัดเป็นพรรณไม้ล้มลุก มีความสูงได้ประมาณ 80-150 เซนติเมตร มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ลักษณะของเหง้าเป็นสีเหลืองอมเขียวอ่อน หรือเป็นสีม่วงอมน้ำเงิน จึงมีคนเรียกว่าขิงดำ” หรือ “ขิงสีน้ำเงินความยาวของเหง้ามีขนาดประมาณ 12 เซนติเมตร มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.5-2.5 เซนติเมตร หัวหรือเหง้าเมื่อเก็บไว้นานหลายปีจะเปลี่ยนจากสีม่วงเป็นสีเหลือง พรรณไม้ชนิดนี้ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการแยกหน่อ เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนปนทราย ระบายน้ำดี มักขึ้นตามดินทราย ทุ่งหญ้า ป่าเบญจพรรณ และในป่าราบทั่วไปทั่วทุกภาคของประเทศ

#มลภาวะ #ดูแลผมหน้าฝน #ฝนตก

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของว่านมหาเมฆ

  • ในเหง้าพบน้ำมันซึ่งมีสารที่ประกอบไปด้วย Curcumenol, Curdione, Curzerenone, Germacene, Isofrtungermacrene, Zedoarone และยังพบแป้ง เป็นต้น (สารที่พบจากเหง้าของว่านมหาเมฆ คล้ายกับสารที่พบในเหง้าของขมิ้นอ้อย แต่จะไม่พบสาร Cucurmin ซึ่งเป็นสารที่ให้สีเหลืองของขมิ้นอ้อย)
  • น้ำมันจากเหง้าว่านมหาเมฆมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ Bacillus inuza, Staphylococcus, เชื้ออหิวาต์ และเชื้อในลำไส้ใหญ่ได้หลายชนิด
  • สาร Curdione จากเหง้าว่านมหาเมฆมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย Escherichia coli, Salmonella typhi, Klebsiella. Pneumoniae และ Stophylococcus aureus
  • เมื่อนำสารที่สกัดได้จากเหง้ามาฉีดเข้าช่องท้องของหนูทดลองที่เป็นโรคมะเร็งในตับ หรือเป็นเนื้อร้าย 180 พบว่ามีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งได้ แต่ถ้านำสารสกัดมาให้หนูทดลองดังกล่าวกิน พบว่าจะไม่มีผลในการรักษา
  • เมื่อนำน้ำมันจากเหง้ามาให้คนหรือสัตว์กิน พบว่าจะมีฤทธิ์กระตุ้นกระเพาะและลำไส้ให้มีการขยับและบิดเคลื่อนไหวตัว ทำให้สามารถขับลมในกระเพาะและลำไส้ได้ อีกทั้งยังช่วยแก้อาการปวดกระเพาะและลำไส้ได้อีกด้วย
  • สารสกัดชั้นน้ำยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อ HIV-1 และยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ HIV-1 protease (IC50 : 500 mcg/ml) (Otake et al.,1995)
ว่านมหาเมฆ เป็นพืชสมุนไพรไทย ที่ทีมนักวิจัย ม.นเรศวรได้ค้นพบสารออกฤทธิ์สำคัญในการต้านผมร่วงจากกรรมพันธุ์ และต้านฮอร์โมนเพศอันเป็นสาเหตุของผมร่วง ซึ่งมีสารออกฤทธิ์ที่สำคัญในว่านมหาเมฆคือสารกลุ่มน้ำมันหอมระเหย Germacrone, curzerenone และ 1,8-cineole

ลักษณะของว่านมหาเมฆ

  • ต้นว่านมหาเมฆ จัดเป็นพรรณไม้ล้มลุก มีความสูงได้ประมาณ 80-150 เซนติเมตร มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ลักษณะของเหง้าเป็นสีเหลืองอมเขียวอ่อน หรือเป็นสีม่วงอมน้ำเงิน จึงมีคนเรียกว่าขิงดำ” หรือ “ขิงสีน้ำเงินความยาวของเหง้ามีขนาดประมาณ 12 เซนติเมตร มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.5-2.5 เซนติเมตร หัวหรือเหง้าเมื่อเก็บไว้นานหลายปีจะเปลี่ยนจากสีม่วงเป็นสีเหลือง พรรณไม้ชนิดนี้ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการแยกหน่อ เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนปนทราย ระบายน้ำดี มักขึ้นตามดินทราย ทุ่งหญ้า ป่าเบญจพรรณ และในป่าราบทั่วไปทั่วทุกภาคของประเทศ

#มลภาวะ #ดูแลผมหน้าฝน #ฝนตก

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของว่านมหาเมฆ

  • ในเหง้าพบน้ำมันซึ่งมีสารที่ประกอบไปด้วย Curcumenol, Curdione, Curzerenone, Germacene, Isofrtungermacrene, Zedoarone และยังพบแป้ง เป็นต้น (สารที่พบจากเหง้าของว่านมหาเมฆ คล้ายกับสารที่พบในเหง้าของขมิ้นอ้อย แต่จะไม่พบสาร Cucurmin ซึ่งเป็นสารที่ให้สีเหลืองของขมิ้นอ้อย)
  • น้ำมันจากเหง้าว่านมหาเมฆมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ Bacillus inuza, Staphylococcus, เชื้ออหิวาต์ และเชื้อในลำไส้ใหญ่ได้หลายชนิด
  • สาร Curdione จากเหง้าว่านมหาเมฆมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย Escherichia coli, Salmonella typhi, Klebsiella. Pneumoniae และ Stophylococcus aureus
  • เมื่อนำสารที่สกัดได้จากเหง้ามาฉีดเข้าช่องท้องของหนูทดลองที่เป็นโรคมะเร็งในตับ หรือเป็นเนื้อร้าย 180 พบว่ามีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งได้ แต่ถ้านำสารสกัดมาให้หนูทดลองดังกล่าวกิน พบว่าจะไม่มีผลในการรักษา
  • เมื่อนำน้ำมันจากเหง้ามาให้คนหรือสัตว์กิน พบว่าจะมีฤทธิ์กระตุ้นกระเพาะและลำไส้ให้มีการขยับและบิดเคลื่อนไหวตัว ทำให้สามารถขับลมในกระเพาะและลำไส้ได้ อีกทั้งยังช่วยแก้อาการปวดกระเพาะและลำไส้ได้อีกด้วย
  • สารสกัดชั้นน้ำยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อ HIV-1 และยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ HIV-1 protease (IC50 : 500 mcg/ml) (Otake et al.,1995)
ความน่าสนใจของสารสกัดน้ำมันหอมระเหยในว่านมหาเมฆ นอกจากมีความหอมเฉพาะตัวแล้วยังมีคุณสมบัติอย่างอื่นอีก

ยังพบฤทธิ์ในการต้านเชื้อแบคทีเรีย !! การทำความสะอาดเส้นผม จำเป็นจะต้องทำความสะอาดบริเวณหนังศีรษะ เพื่อป้องกันการติดเชื้อของแบคทีเรีย

ความน่าสนใจของสารสกัดน้ำมันหอมระเหยในว่านมหาเมฆ นอกจากมีความหอมเฉพาะตัวแล้วยังมีคุณสมบัติอย่างอื่นอีก

ยังพบฤทธิ์ในการต้านเชื้อแบคทีเรีย !! การทำความสะอาดเส้นผม จำเป็นจะต้องทำความสะอาดบริเวณหนังศีรษะ เพื่อป้องกันการติดเชื้อของแบคทีเรีย

กลไกการออกฤทธิ์ของสาร Germacrone

ทีมวิจัยพบว่า “Germacrone” ซึ่งเป็นสารออกฤทธิ์สำคัญสูงสุดในว่านมหาเมฆในการต้านฮอร์โมนเพศ DHT (Dihydrotestosterone) ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศสำคัญที่ทำให้ผมร่วงและศรีษะล้านได้ในทั้งเพศชายและหญิง

การดูแลสุขอนามัยหนังศีรษะ

หากดูแลไม่ดี มีสิ่งตกค้าง มีหลายสาเหตุเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดผมร่วงจากเชื้อแบคทีเรียได้ อาทิเช่น
  • การมีรังแค
  • การแคะแกะเกาผม เป็นประจำ ทำให้เกิดแผลหรือรอยเปิดของผิวหนังได้
  • หากเป็นรุนแรงก็อาจจะพัฒนาไปเป็น โรคปมรากผมอักเสบ (folliculitis decalvans) ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อและอักเสบเรื้อรัง

ซึ่งหลายคนอาจนึกไม่ถึงว่า ผมร่วงบางครั้งก็มาจากเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และไวรัสได้เช่นเดียวกัน ดังนั้นการดูแลความสะอาดเส้นผมและหนังศีรษะให้ถูกสุขอนามัยจะเป็นการป้องกันผมร่วงจากเชื้อโรคดังกล่าวได้

กลไกการออกฤทธิ์ของสาร Germacrone

ทีมวิจัยพบว่า “Germacrone” ซึ่งเป็นสารออกฤทธิ์สำคัญสูงสุดในว่านมหาเมฆในการต้านฮอร์โมนเพศ DHT (Dihydrotestosterone) ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศสำคัญที่ทำให้ผมร่วงและศรีษะล้านได้ในทั้งเพศชายและหญิง

การดูแลสุขอนามัยหนังศรีษะที่ไม่ดี มีสิ่งตกค้าง มีหลายสาเหตุเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดผมร่วงจากเชื้อแบคทีเรียได้ อาทิเช่น
  • การมีรังแค
  • การแคะแกะเกาผม เป็นประจำ ทำให้เกิดแผลหรือรอยเปิดของผิวหนังได้
  • หากเป็นรุนแรงก็อาจจะพัฒนาไปเป็น โรคปมรากผมอักเสบ (folliculitis decalvans) ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อและอักเสบเรื้อรัง

ซึ่งหลายคนอาจนึกไม่ถึงว่า ผมร่วงบางครั้งก็มาจากเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และไวรัสได้เช่นเดียวกัน ดังนั้นการดูแลความสะอาดเส้นผมและหนังศีรษะให้ถูกสุขอนามัยจะเป็นการป้องกันผมร่วงจากเชื้อโรคดังกล่าวได้

วิธีเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะกับเส้นผม

 

ในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดเส้นผม อาจพบการใช้สารเคมีปริมาณสูงเพื่อฆ่าเชื้อ ผลที่ได้อาจจะฆ่าเชื้อบนหนังศีรษะได้ แต่อาจจะก่อให้เกิดการระคายเคืองผิวหนังจากสารเคมีแทน

 

 

ว่านมหาเมฆ ที่ผ่านการสกัดโดยทีมนักวิจัย ให้ได้สารออกฤทธิ์ธรรมชาติ ซึ่งนอกจากมีฤทธิ์ในการ ต้านผมร่วง ยังมีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย และลดการอักเสบอีกด้วย จึงมีความปลอดภัยในระยะยาวเนื่องจากปราศจากสารเคมีที่รุนแรงและตกค้างบนหนังศีรษะ

 
ทำให้เป็นสมุนไพรไทย โดยนักวิจัยคนไทยที่ได้ต่อยอดเป็นนวัตกรรมผลิตภัณฑ์สำหรับดูแลเส้นผม และได้รับรางวัลงานวิจัยและนวัตกรรมการประดิษฐ์จากต่างประเทศ อันนำมาซึ่งชื่อเสียงสู่นักวิจัยชาวไทย

วิธีเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะกับเส้นผม

ในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดเส้นผม อาจพบการใช้สารเคมีปริมาณสูงเพื่อฆ่าเชื้อ ผลที่ได้อาจจะฆ่าเชื้อบนหนังศีรษะได้ แต่อาจจะก่อให้เกิดการระคายเคืองผิวหนังจากสารเคมีแทน
ว่านมหาเมฆ ที่ผ่านการสกัดโดยทีมนักวิจัย ให้ได้สารออกฤทธิ์ธรรมชาติ ซึ่งนอกจากมีฤทธิ์ในการต้านผมร่วง ยังมีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย และลดการอักเสบอีกด้วย จึงมีความปลอดภัยในระยะยาวเนื่องจากปราศจากสารเคมีที่รุนแรงและตกค้างบนหนังศีรษะ
ทำให้เป็นสมุนไพรไทย โดยนักวิจัยคนไทยที่ได้ต่อยอดเป็นนวัตกรรมผลิตภัณฑ์สำหรับดูแลเส้นผม และได้รับรางวัลงานวิจัยและนวัตกรรมการประดิษฐ์จากต่างประเทศ อันนำมาซึ่งชื่อเสียงสู่นักวิจัยชาวไทย

เอกสารอ้างอิง

  1. หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย.  (วิทยา บุญวรพัฒน์).  “ว่านมหาเมฆ”.  หน้า 514.
  2. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5.  (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม).  “ว่านมหาเมฆ”.  หน้า 727-728.
  3. ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์, กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.  “ว่านมหาเมฆ”.  อ้างอิงใน :  หนังสือพืชสกุลขมิ้นในประเทศไทย.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.qsbg.org.  [23 ต.ค. 2014]
  4. โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์กรมหาชน).  “ว่านมหาเมฆ”.  อ้างอิงใน : หนังสือพืชอาหารและสมุนไพรท้องถิ่นบนพื้นที่สูง (อัปสร และคณะ).  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : eherb.hrdi.or.th.  [23 ต.ค. 2014]
  5. ๑๐๘ พรรณไม้ไทย.  “ว่านมหาเมฆ”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.panmai.com.  [23 ต.ค. 2014].
  6. สำนักโรคเอดส์ วัณโรค และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์.  “ว่านมหาเมฆ”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : aidsstithai.org/herbs/.  [23 ต.ค. 2014].
  7. ว่านและสมุนไพรไทย, คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร.  “ขมิ้นดำ”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : natres.skc.rmuti.ac.th/WAN/.  [23 ต.ค. 2014].
  8. หน่วยบริการฐานข้อมูลสมุนไพร สำนักงานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.  “สารสำคัญในต้นว่านมหาเมฆ”.  เข้าถึงได้จาก : www.medplant.mahidol.ac.th.  [23 ต.ค. 2014].